Even aandacht voor de Beemster - 2 -

Het onderzoek in de Beemster gaat verder naar de familie De Wit. De ouders van Jacob Gerritsz de Wit, Gerrit Jansz en Baafje Jans, trouwden in 1667 in de Beemster. Als aantekening bij het huwelijk staat: beijde wonende in de Diemer-meer.



De Diemermeer was de naam van de waterplas ten oosten van Amsterdam, die in 1629 is drooggemalen en toen als Watergraafsmeer door het leven ging. Deze polder is trouwens twee keer droogemalen, want een dijkdoorbraak in 1651 zorgde ervoor dat het hele gebied weer onder water kwam te staan. In 1675 was Gerrit de Wit hovenier in de Beemster en ik denk, dat hij in de Diemermeer hetzelfde deed. Hij zal waarschijnlijk een beplanting hebben uitgezocht die op brakke grond kon groeien. Bij de inpoldering van Flevoland is hetzelfde gedaan, eerst met riet en daarna met koolzaad. Riet bleek goed in staat om het zout uit de bodem te halen. Het riet werd later in brand gestoken, zodat er meststof ontstond. Dit overigens tot woede van mijn moeder, die net de was buiten had gehangen en daar een regen van verkoolde snippers op zag neerdalen. Wij woonden toen in Bussum, hemelsbreed zo'n 15 kilometer van de brandhaard.

Verschillende polders, gelijke indeling
Nederland kent een aantal polders, de meeste zijn drooggemaakt in de 17e eeuw. Het door bemaling ontstane nieuwe land werd rationeel ingedeeld, er hoefde geen rekening te worden gehouden met bestaande erfscheidingen, riviertjes of andere zaken. Het land kon, zo goed en zo kwaad als dat ging, worden verdeeld in rechthoekige stukken. Om te beginnen werd de nieuwe polder doorsneden door een weg, die het land in twee helften splitste. Die weg werd heel toepasselijk de middenweg genoemd. Als tweede werd een weg aangelegd die daar haaks op stond en die veelal de kruisweg heette. In de Beemster zag dat er zo uit (middenweg in rood, kruisweg in oranje), met de toevoeging dat de kruisende lijn de middensloot was:



De Purmer en Wormer volgden een soortgelijk patroon, hoewel de kruiswegen minder prominent of eigenlijk helemaal niet aanwezig waren:



De Watergraafsmeer volgde het patroon wel en vandaag de dag bestaat daar nog steeds de Middenweg en de Kruislaan. Hoewel een stukje van die Kruislaan nu is omgedoopt tot simpel Science Park. Daar staan de gebouwen van het oude Wetenschappelijk Centrum Watergraafsmeer dat nu Sciencepark heet.



En dan de Haarlemmermeer. Ook daar zien we de verdeling in tweeën door een centrale weg en een haaks daar op staande tweede weg. Op het kruispunt van die twee wegen werd een nieuwe nederzetting gebouwd, die toepasselijk de naam Kruisdorp kreeg. Tegenwoordig kennen we die plaats als Hoofddorp.