26 december 2012

Het wordt tijd voor actie

Aangezien de stekker uit GenLias wordt getrokken, is het zaak om andere wegen te vinden om aan genealogische informatie te komen. Een soort survivalgids, die laat zien waar je nog wel aan informatie kunt komen zonder 18,50 euro per jaar te moeten betalen.


Ik ben daar op dit moment mee bezig en ik zou zeggen hou dit blog in de gaten en kijk ook regelmatig hier.

Update Ik heb inmiddels actie ondernomen door een verzameling links op mijn website te plaatsen. Het gaat om sites die de pijn van het wegvallen van Genlias een beetje kunnen verzachten. Klik op de button "Genlias Survival"

24 december 2012

De top-3 en flop-3 van 2012

Aan het eind van het jaar zet ik de beste en slechtste genealogische momentjes even op een rij, in de vorm van een top-3 en een flop-3. Om te beginnen maar het goede nieuws, dat leest wel zo prettig.






1 Vorig jaar begon ik met een zogeheten 'jaarstuk', een zelf bedachte term voor een probleem waar je al jaren tegenaan zit te hikken en dat plotseling wordt opgelost. Ook in 2012 had ik er een, namelijk het overlijden van Murk Hettema, de halfbroer van mijn grootvader. Hij woonde in Winschoten, maar daar was hij na 1894 niet meer te vinden. In andere plaatsen ook niet, trouwens. Het jaartal 1894 haalde ik uit een notariƫle akte, opgemaakt na het overlijden van Murk Harmens Abma, zijn grootvader.
In die akte staat hij (aldus het extract op de website van fries archief Tresoar) vermeld als minderjarige. Ik moet die akte nog een keer op de foto zetten.
Het spoor liep dood, tot ik per toeval stuitte op de website van Castle Garden, de voorloper van Ellis Island. Wie de VS in kwam per boot moest zich daar melden. Toen ik dat eenmaal had gevonden kwam de zaak in een stroomversnelling. Murk Hettema blijkt te zijn overleden in Orange City, op 21 september 1902 aan typhoid fever (buiktyfus).
Het leuke van deze vondst is, dat ik de eerste in Nederland ben die dit te weten is gekomen. (Uiteraard was mijn overgrootvader Jan Hettema de eerste in Nederland die het te horen kreeg, ik neem tenminste aan dat hij er een brief over heeft gehad 110 jaar geleden). Elke website die deze overlijdensdatum voortaan vermeldt, zou ook een credit naar mijn onderzoek moeten opnemen. Ik ben benieuwd hoe dat gaat lopen. Zie voor meer details mijn blogbericht.

2 Na maanden van afwezigheid in Cyberspace (de diverse nieuwsgroepen, fora en weblogs even niet meegerekend) ben ik dan toch weer present met een eigen website. Het beestje is nog volop in ontwikkeling, maar wie wil kan alvast een kijkje nemen.

3 De transcriptie van de Sont Tolregisters gaat gestaag door en in oktober werd hierover in Groningen een conferentie georganiseerd. Schitterend om te horen wat voor onderzoeken er worden gedaan op basis van deze berg gegevens. Begin volgend jaar gaat er zelfs een equipe uit Leeuwarden naar Kopenhagen om daar in het archief een aantal tolboeken opnieuw op de foto te zetten. Hulde!
Voor mezelf zijn de tolregisters een mooie aanvulling voor wat betreft mijn zeevarende voorvaderen.






En na deze vrolijke berichten is het tijd voor de donkere gedeelten van 2012. Mensen die een goed gevoel willen blijven houden kunnen hier stoppen met lezen. De die-hards kunnen kennis nemen van:

1 Het gedonder met GenLias en de beoogde opvolger wiewaswie. Genlias was een prachtig instrument om te kunnen zoeken in de gegevens van de Burgerlijke Stand. Begonnen in de vorige eeuw, en nu dus te oud (aldus de deskundigen). Er moest een geheel nieuwe site komen, waarvoor in 2007 een budget werd uitgetrokken. Nu, bijna 6 jaar later staat er dan een wangedrocht.
De website weiwaswie is geheel kapotgemaakt, kennelijk door een commissie (definitie van commissie: levensvorm met minimaal 6 voeten en geen hersens) die met publiek geld heeft geprobeerd om iets te maken "dat beter en ruimer is dan het vroegere GenLias". Niet gelukt, jammer.
Van communiceren hebben ze daar trouwens ook geen kaas gegeten, want het hele jaar door waren er tenenkrommende momenten als er weer rare reacties werden gegeven op het blog van www. Reacties overigens, die net zo makkelijk werden geplaatst als ook weer weggehaald.
Eindresultaat: GenLias verdwijnt en er komt een opvolger die alleen te gebruiken is als er 18,50 euro per jaar wordt betaald. Ik haal maar even een Amsterdamse uitdrukking aan: "www: toedeledokie!" vrij vertaald "bekijk het maar met je leuke plannetjes, aan mij verdien je niks".

2 In het umfeld van het vorige punt staat een horde mensjes met dollartekens in de oogjes, die het nieuwe project zien als middel om rijk te worden. En dan zijn er de meelopertjes, die alles wat wiewaswie doet uiteindelijk toch prima vinden. Met aanbevelingen dat "18,50 toch niet te veel gevraagd is voor zoveel informatie". Met als voorlopig dieptepunt de voorzitter van de NGV (tevens lid van de Raad van Toezicht van het CBG) die na een bijeenkomst bij dat CBG "juichend naar buiten liep".
Nee, heertjes, dit verdient geen schoonheidsprijs, eerder een motie van afkeuring dan wel wantrouwen. Ik stel het nemen van nadere stappen nog even uit tot 1 januari, dan is exact bekend hoe de zaken er voor staan.

3 Met al dat digitale geweld zou je haast vergeten dat er ook nog echte archieven zijn, waar je in alle rust onderzoek kunt doen. En die mogelijkheden worden steeds meer ingeperkt. Ze gaan later open, zijn hele dagen gewoon dicht (Arnhem gooide bijvoorbeeld de vrijdag-openstelling er helemaal uit) en schroeven de dienstverlening steeds meer terug.
Ik kan er vaak nog wel omheen laveren, maar beginnende archiefbezoekers worden denk ik echt wel afgeschrikt. En je moet er soms inderdaad een vrije dag voor nemen (ik reken maar even niet uit hoeveel dat dan weer kost).

08 december 2012

Een verdwenen Hettema is gevonden

Mijn overgrootvader Jan Annes Hettema is twee keer getrouwd geweest. Hij trouwde, 21 jaar oud, op 15-05-1869 in Wommels met Gerbrig Murks Abma, 18 jaar oud. Gerbrig is geboren op 07-02-1851 in Cubaard, dochter van Murk Harmens Abma en Baukjen Jans Wynia. Uit dit huwelijk vier kinderen:

Baukje Hettema, * 1870
Anne Hettema, *1871 zeer jong overleden (16 dagen oud)
Anne Hettema, * 1873
Murk Hettema, * 1874
Na het overlijden van zijn eerste vrouw hertrouwde Jan Annes in 1875 met Richtje Dirks Bouma, 26 jaar oud. Richtje is geboren op 25-04-1849 in Oosterend, dochter van Dirk Ypes Bouma en Yttje Lourens Van der Molen. Uit dit huwelijk zes kinderen, waaronder mijn grootvader Pier Hettema.
De kinderen uit het eerste huwelijk heb ik redelijk in het vizier, alleen de laatste Murk bleek spoorloos verdwenen. Geen huwelijk gevonden, geen overlijden. Hij komt nog wel voor als minderjarig kind in een notariƫle akte uit 1894, die ik vond via Tresoar.
1894 Tzum, notaris D. Cannegieter.
- Baukje Jans Wynia te Spannum, weduwe van Murk Harmens Abma, hij als erflater - Jan Hettema te Winschoten, weduwnaar van Gerbrich Murks Abma als vader van en voogd over Anne en Murk Jans Hettema
Het ging om de verdeling van de erfenis van Murks grootvader. De akte zelf moet ik nog een keer op de foto zetten. Ik geloof dat ik in de afgelopen jaren op elke denkbare plek in Nederland heb gezocht naar Murk Hettema, maar helaas.

Doorbraak
En dan plotseling levert het onderzoek iets op, waardoor je in een compleet andere richting gaat zoeken. Eigenlijk is dit een toevalstreffer, want ik was naar iets heel anders op zoek, maar ik vond:


Een indicatie dat ik het in Noord-Amerika moest zoeken. Preciezer gezegd in de staat Iowa, waar heel veel Nederlanders heen zijn getrokken in het gevolg van hun dominees. De eerste plaats van vestiging van Pella, later vertrok een groep naar Orange City. Die stad werd in de begintijd overigens alleen De Tweede Kolonie genoemd.
Yke Murks Abma, de zuster van Gerbrig Murks Abma en de tante van onze Murk, woonde daar al en de kans was dus groot dat Murk daar heen was gegaan. En dat als een jongen van 15 jaar.

Ik had daarna nog een maand of twee nodig om alle gegevens te verzamelen die ik verder nodig had, waarbij ik veel steun heb gekregen van de Greater Sioux County Genealogical Society. Ook het feit dat de Koninklijke Bibliotheek een aantal jaargangen heeft gescand van het weekblad De Volksvriend (uitgegeven in het Nederlands in Orange City) hielp enorm.
Ik moet het verhaal verder nog uitwerken, maar het eindigt triest. Murk Hettema werkte als knecht op de farm van Gerrit Hulstein en in 1900 heeft hij met succes het Citizenship aangevraagd. Hij werd dus Amerikaans staatsburger. Murk overleed in 1902 na het drinken van bedorven water waardoor hij buiktyfus (tyfeuze koorts) had gekregen. Uit "De Volksvriend" komt het volgende bericht, dat ik met moderne middelen heb verduidelijkt.


Het knipsel werd me toegestuurd door Wilma Vande Berg, vrijwilligster van de Greater Sioux County Genealogical Society, die nog veel meer gegevens voor me heeft opgezocht. Wilma, heel erg bedankt!

Naschrift: Soms gebeuren dingen gewoon parallel, want wat werd er op 17 december 2012 toegevoegd aan de website van Tresoar?

1897 Sneek, notaris H. Fennema
Royement, akte niet aanwezig
- Murk Jans Hettema te Sioux Center, U.S.A.

Bron : Tresoar Toegangsnr. : 26
Inventarisnr.: 120121 Repertoirenr.: 157 d.d. 13 augustus 1897
Laatste update: 17-12-2012