De molenaar van de Quadijkerbrug

Ik heb een paar molenaars in mijn voorfamilie, die hun geld verdienden met het malen van graan (Elburg) of het persen van oliehoudende zaden (Zaandam). Maar vandaag vond ik een nieuwe variant, namelijk de watermolen. Geen molen die op waterkracht loopt, met zo'n groot rad aan de zijkant, maar een molen die windkracht gebruikt om water weg te werken. Met die molen en een hele hoop andere is de Beemster drooggemalen en werd ervoor gezorgd dat het waterpeil niet te hoog kwam.
Hier is de ondertrouwakte uit 1661 van mijn voorvader Albert Ariaensz:



Hij was toen de "zoon van de molenaar" later volgde hij zijn vader op. De molen staat bij de Quadijkerbrug, ofwel de brug over de Ringvaart in de buurt van het dorp Kwadijk. Die molens, het waren er 4, staan er al lang niet meer. Hoe dat er vroeger heeft uitgezien staat op een kaart van de Beemster uit 1658:



De molen rechtsboven is de zogeheten ondermolen. Die schept het water vanuit de polder naar een sloot die wat hoger ligt. Dan komt de volgende molen aan bod (de rechter van het rijtje van 3). Daar gebeurt weer hetzelfde, water wordt een niveau hoger geschept door een groot rad. Het hele rijtje wordt zo afgewerkt, tot de meest linkse molen het water in de Ringvaart schept. Het mag primitief lijken, maar met dit soort molens werd 400 jaar geleden wel een meer met een oppervlak van 7200 hectaren droogelegd. De kaart is gemaakt door:



Daniël van Breen. De Universiteit van Amsterdam heeft een zeer fraaie scan van die kaart online staan.

Voor een beschrijving van het hele maalproces met de molens is een bezoekje aan de website van Poldermolens.nl een aanrader.

En kijk ook eens in het domein van Theo Bakker.