Genealogische weelde in het Weeshuis

Op zoek naar gegevens van een Amsterdams familielid uit de 18e eeuw kreeg ik een ondertrouwakte onder ogen. Met veel moeite kon ik de tekst ontcijferen en toen bleek dat de bruidegom werd geassisteerd door <*onleesbaar*> uit het Burger Weeshuis. De naam van de getuige was ook niet zo belangrijk, wel het feit dat de gezochte bindingen had met het Burger Weeshuis en daar mogelijk een tijd had gewoond. Uit eerder onderzoek wist ik al dat zijn ouders dood waren en dat opname in een weeshuis dus voor de hand lag. Vraag was alleen wèlk huis dat geweest was.
De familie was Luthers, dus het Lutherse weeshuis lag voor de hand. Maar die aanwijzing in de ondertrouwakte vond ik toch veelbelovend. Omdat van de weeshuizen nog maar heel weinig op internet te vinden is, was een lijfelijk bezoekje aan het Stadsarchief toch nodig. Even de originelen raadplegen, wie weet wat daar in staat. Thuis natuurlijk voorwerk gedaan door de inventaris te bekijken en alvast een keuze te maken. Je kunt uiteraard "tig" originelen opvragen, maar je moet ook de tijd hebben om ze door te lezen. Een selectie vooraf is dan het beste.

Even tussendoor: de mooie tekening van de poort van het Burger Weeshuis hierboven komt uit een boekje dat 104 jaar geleden is uitgegeven door de Het Nieuws van den Dag. De titel luidt: Oud-Amsterdam, 100 stadsgezichten gemaakt door L.W.R. Wenckebach.

Het archief van het Burger Weeshuis heeft toegangsnummer 367.A (die punt hoort er beslist in en ook de hoofdletter is verplicht). Enig speuren bracht me op de volgende boeken:

616 - 628 Kinderboeken, vermeldende de namen der opgenomen kinderen, met die hunner ouder, met alphabetische index

Ik moest boek nummer 627 hebben en mijn vermoeden werd bevestigd toen ik de index bekeek, want Coenraad Balthaser bleek inderdaad in het Burger Weeshuis te zijn opgenomen na het overlijden van zijn ouders.


Gauw naar de achterkant van blad nummer 49 (er staat 49 vo. in de index en dat betekent folio 49 verso, ofwel de achterkant). En daar kreeg ik verrassing nummer twee:


Een zeer uitgebreid overzicht van het kind, inclusief doopdatum, trouwdatum van zijn ouders (ik had alleen de ondertrouwdatum), de datum waarop vader poorter werd (had ik niet) het beroep van de vader (wist ik niet) en de data waarop de ouders zijn begraven, inclusief de naam van het kerkhof. Die laatste gegevens had ik al wel gevonden en dus kon ik zien dat ze de gegevens van vader en moeder hadden verwisseld. Foutjes werden ook in de 18e eeuw gemaakt, zo blijkt wel weer. En de datum waarop Coenraad in het Weeshuis werd opgenomen.
Onderaan de inschrijving stond een zeer mooie aanvulling, namelijk de namen en leeftijden van alle kinderen uit het eerdere huwelijk van de moeder. Aangeduid als broeders en zusters ten halve bedde, wat we nu stiefbroertjes en -zusjes zouden noemen.
Ik had al een heleboel informatie, maar er zou nog meer komen. In boek nummer 629, een alfabetische index van ingekomen en uitgegane kinderen, stond ook een beschrijving van Coenraad. Daar las ik dat hij een opleiding tot loodgieter had gekregen en dat hij het Weeshuis mocht verlaten om in het leger te gaan dienen.


Een volgende zoektocht zal gericht zijn op de boedelboeken van het Weeshuis, met hopelijk meer gegevens over de goederen die het Weeshuis kreeg in ruil voor de opvang, opvoeding en verpleging van de weesjongen. Toegegeven, het kost wat moeite, maar ik kan deze bron van harte aanbevelen.