Genealogie alleen als je rijk bent?

Alarmerende berichten - onder andere op het Archiefforum - over de jongste move van Ancestry.com. Het bedrijf heeft de firma iArchives gekocht. Nou en, wat zou dat? Nu is het wel zo dat iArchives de eigenaar is van Footnote.com en dat is een website die scans van originele documenten op internet zet.
Dat is niet zo bijzonder, dat gebeurt hier in Nederland ook, het verschil zit alleen in het feit dat Footnote abonnementsgeld vraagt. Voor 79,50 dollar per jaar mag je alle gescande documenten bekijken. Ancestry.com betaalt 27 miljoen dollar voor de overname. Deels in aandelen, deels in contanten en ook worden enkele schulden van Footnote.com overgenomen. Maar toch... 27 MILJOEN? Willen ze dat terugverdienen uit abonnementsgelden, dan moeten er wel even bijna 340.000 nieuwe abonnees worden geworven.
Vroeger was genealogie iets voor de rijken en sommige partijen lijken er op uit te zijn die situatie weer terug te halen.

Een slechte zaak!

Herkenbaarheid in archieven

Stel, je loopt in een archief rond en je wil wat vragen, hoe herken je dan degene die jouw vraag het best zou kunnen beantwoorden? In sommige archieven is het heel makkelijk, daar werken een of twee mensen en die zitten op een duidelijk herkenbare plek. Bijvoorbeeld in een kamertje naast de studiezaal of aan een bureau middenin die studiezaal.
In een groter archief is het ook niet zo moeilijk, het personeel draagt bijvoorbeeld een uniform of een naamkaartje. Duidelijk herkenbaar in hun rol als medewerker studiezaal. Ook hier is de plaats vaak een duidelijke aanwijzing, degene die achter de balie zit is duidelijk werkzaam bij het archief.
Maar nu wordt het moeilijk: hoe herken je een blogger? Neem als voorbeeld de Digitale Archivaris. Als hij op zijn plek zit (achter de balie) is hij direct te herkennen. Als blogger herken je hem alleen op internet, je zou hem in de echte wereld zo voorbij kunnen lopen. Kortom, als de bloggers niet op internet zitten, dan zijn ze onherkenbaar, want ze lopen nu eenmaal niet met een naamkaartje op.
O nee? Nou in het archief van Amsterdam had ik vandaag een heel andere ervaring (zie de foto hiernaast, die groter wordt als je er op klikt). De maker van Gijs'GeneaLOG was wel degelijk voor iedereen herkenbaar. Zie de bijgaande foto, waarin Gijs volgens eigen zeggen gekleed gaat in zijn "werktenue". Een mooie manier om jezelf kenbaar te maken bij een puliek dat het weblog ook al kent. Ik heb zelf een wat meer impressionistische benadering, ik pak bij het zien van zo'n kunstwerkje meteen mijn camera om het op de gevoelige plaat (eigenlijk een CCD-sensor, maar dat klinkt zo technisch) vast te leggen. En dan zie je het volgende detail:


Nadat de opnamen waren gemaakt zijn we toch echt aan de slag gegaan, dwalend door oud Amsterdam aan de hand van de woningboeken. Deze zijn helaas nog niet gedigitaliseerd, dus bij ieder volgend adres moet weer een boek met een gewicht van een kilo of vier worden aangevraagd. Maar het is wel een heel mooie bron van informatie, te meer daar ook de inwonende personen worden vermeld.

Gesloten monumentendag

Gisteren en vandaag waren veel monumenten in Nederland geopend voor het publiek. Helaas bleek de communicatie daarover niet overal even goed te zijn geregeld. Ik wilde vandaag bijvoorbeeld naar Zaandam, om daar eens in de oude Lutherse kerk aan het Vinkepad (tegenwoordig de Vinkenstraat) te gaan kijken. Stomtoevallig kwamen we aan op het moment dat de kerkdienst net was beëindingd, om te horen dat de open dag alleen op zaterdag was. Foutje in de krant en op de website, zo bleek.
Maar gelukkig mochten we toch even binnen komen kijken, in een prachtig gebouw dat dateert uit 1699 en in het daaropvolgende jaar werd gewijd. Sinds vorig jaar heeft de kerk ook een naam: de Maartenkerk. De tekst werd officieel onthuld door de wethouder.


En zo kon ik het orgel van de kerk in volle glorie aanschouwen, zie de foto hierboven. Nogmaals jammer van de verkeerde berichtgeving over de dagen waarop dit schitterende kerkgebouw open was.

Leunstoel 2.0

Er zijn drie typen genealogen. De eerste wil overal het fijne van weten en reist stad en land af om de diverse archieven met een bezoekje te vereren. Originele documenten bekijken, zelf dingen ontdekken en dergelijke.
Type nummer twee lijkt heel veel op de voorgaande, maar is door ziekte of handicap niet in staat de archieven langs te gaan. Hulp van derden wordt zeer op prijs gesteld. En wat mij betreft krijgen zij alle hulp en medewerking die ze nodig hebben!
En dan het derde type, dat er niet over piekert om naar welk archief dan ook te gaan. Internet is de bron van alle kennis en wat daar aan bronnen beschikbaar is, is goed genoeg. Het type staat ook wel bekend als de Leunstoelgenealoog.
En nu is weer een nieuw type in opkomst, te weten de Leunstoelgenealoog 2.0. Die wil ook de deur niet uit en is zelfs niet bereid om zelf onderzoek te doen in online archiefmateriaal. Nee, alles moet kant en klaar worden aangeleverd, zodat een stamboom met één klik van de muis beschikbaar komt. Een prima kandidaat voor de geweldige aanbiedingen die vroeger afkomstig waren van de Heraut, om maar eens wat te noemen. Maar dit terzijde.


De Leunstoelgenealoog 2.0 doet erg denken aan het kind, dat komt vragen om hulp bij het maken van huiswerk. Niet dat er hulp (tips, voorbeelden et cetera) wordt verwacht, nee de vraagsteller verwacht dat het huiswerk voor hem of haar wordt gemaakt. Zo leer je dus helemaal niets.
Vaak wordt er geredeneerd in de trant van “Iedereen heeft het recht om zijn stamboom uit te zoeken”, analoog aan een bewering zoals: “Iedereen heeft het recht een concertpianist te worden”. Allemaal best, hoor, maar aan dat laatste zit wel een jarenlange conservatoriumstudie vast. Ik bedoel maar. En wie dat er niet voor over heeft, koopt gewoon een pianola en laat zich van her en der allerlei muziekrollen toestoppen. Zonder oog te hebben voor de kwaliteit, overigens.
Gevolg: de indruk ontstaat dat je alles wel even van internet kunt halen. Met alle kansen op het rondzingen van verkeerde gegevens. Ga maar na, meneer A haalt een speculatief gegeven van een website en presenteert dat als waarheid op zijn eigen site. Waar het wordt gezien door mevrouw B, die het kopieert en op een blog wordt gezet. Wat dan weer wordt gezien door mevrouw C die… vul maar in. Voor je het weet gaan hele volksstammen aan de haal met de onjuiste gegevens.
Als mensen niet leren om te zoeken, missen ze ook de kans op toevallige vondsten. Geen serendipiteit voor die slaafse consumenten van wat anderen menen te moeten aandragen. Bijvoorbeeld: een voorvader overlijdt in 1916 en daarvan wordt de akte ter beschikking gesteld. Je ziet dan niet, dat een dag eerder 5 kinderen van die man ook zijn overleden. Zie je dat bij het doorbladeren wel, dan zou je verder kunnen zoeken of er misschien een verband was met de watersnood uit dat jaar. Maar het zal de leunstoelbewoner 2.0 worst zijn.
En wat nog het ergste is? Ze durven zich ook nog genealoog te noemen! Net zo imbeciel als de persoon die zich, met een pianolarol onder de arm, durft te presenteren als concertpianist!