Schietincident op het Singel

Bij mijn naspeuringen in het Stadsarchief Amsterdam richt de aandacht zich nu op de Tweede Wereldoorlog. Mijn vader was toen agent in Amsterdam en een van de taken van het korps was, om toe te zien op de algehele verduistering van de stad. Het besluit, om alles in het donker te zetten werd al genomen op 11 mei 1940, trouwens.
In de archieven van het hoofdbureau trof ik de onderstaande melding aan, waaruit blijkt dat in de kleine uurtjes van 12 mei 1943 een zogeheten 'lichtuitstraling' is waargenomen. Met andere woorden: een overtreding van het verduisteringsgebod.


Nieuwsgierig geworden ben ik eerst op Google Streetview gaan kijken naar dat adres, waar tegenwoordig makelaar RotsVast blijkt te huizen. De plaatjes van Google zijn wel een aardige indicatie, maar het is toch beter om zelf een foto te maken. Dan heb je geen last van die vertekeningen van Streetview. Het resultaat was:


Met de keuze uit maar liefst vier ramen, terwijl in het rapport toch duidelijk van drie ramen sprake was. Intrigerend! Ik heb een tijdje geaarzeld, maar uiteindelijk toch contact opgenomen met de makelaardij. Het hele verhaal uitgelegd en gevraagd of ik eens een keertje langs mocht komen om de situatie ter plaatse te bekijken. Het resultaat was een enthousiaste mail van de directie, mevrouw Bakker, die het best een leuk idee vond dat er historische informatie over het pand op deze manier boven water kwam. En ja, ik mocht langskomen.
Zo gezegd, zo gedaan en na een bezoekje aan de kelder werd me duidelijk hoe de vork in de steel zat. Het meest rechtse dubbele raam (eigenlijk een dubbele deur) kon worden afgesloten met een deur. En dat zal in de oorlog niet anders zijn geweest. Dan zijn er twee kleine raampjes, met tralies ervoor. Want hoe klein een raampje ook mag lijken, er kan altijd iemand doorheen klimmen. Het derde - dubbele - raam zit onder het bordes. Vanwege de tralies was binnendringen niet mogelijk dus werd een van de ruitjes ingetikt en werd de lamp onder vuur genomen.
So far so good, maar hoe heeft dat er dan uitgezien in 1943? Eerst speelde ik met het idee om de foto van nu om te werken tot de vroegere situatie, maar dat bleek erg lastig. Het kan echter ook anders, met hulp van Google's Sketchup heb ik een 3D-model van het pand gemaakt. Dat ziet er zo uit:


Dat lijkt al heel wat. Door een beetje te spelen met de belichting van het model en er via een tekenpakket verder mee te rommelen (nog wat donkerder maken, lichte strepen weghalen, lichtaccenten aanbrengen) ontstaat een beeld dat toch redelijk de situatie in 1943 weergeeft. En dan krijg je dus dit:


Al met al best een geslaagde operatie, al zeg ik het zelf. Op deze manier gaat een stukje papier uit het archief, dat daar 67 jaar heeft gelegen, echt leven.