De Oude en de Nieuwe Wereld
Als iemand komt te overlijden, dan moet er van alles geregeld worden. Eerst natuurlijk de begrafenis, maar daarna het opmaken van de inventaris ‘ten sterfhuize’, het opsporen van schuldeisers en schuldenaren en tenslotte het scheiden der boedel.
Bij iedere stap werd vaak de notaris betrokken en de akten geven een mooi beeld van de familie, de bezittingen en waar die uiteindelijk terecht zijn gekomen. Alle erfgenamen worden bij het proces betrokken en als een van hen door omstandigheden niet aanwezig kan zijn, zal een ander bij volmacht de honneurs waarnemen.
In mijn familie speelde dat in 1889 ook, want een van de erfgenamen was met haar man geëmigreerd naar Amerika. Zij koos ervoor om de volmacht in de Verenigde Staten te laten opmaken bij een Notary Public en het document per schip naar Friesland te sturen. En in archief Tresoar vond ik de hele papierwinkel, met een bijzondere verrassing.
Waar de notariële akten in Europa met een mooi handschrift op papier werden gezet, koos men in de Nieuwe Wereld voor een technisch hulpmiddel. De akte van volmacht was getypt op een vel papier, met uiteraard formaat US-Legal. De machine in kwestie produceerde alleen hoofdletters, zodat de akte er een beetje uitziet als een telexbericht.
De hele zaak intrigeerde me, ik wilde heel graag weten met wat voor machine de akte is vervaardigd. Na een stevige zoektocht op internet kwam ik uit bij de zogeheten Writing Ball, ontwikkeld door de Deense uitvinder Rasmus Malling-Hansen. Dat apparaat maakte ook alleen hoofdletters en het letterbeeld lijkt heel erg op dat van de akte. Maar er bleef toch twijfel. Een mailtje naar Paul Robert, curator van The Virtual Typewriter Museum, bracht uitkomst. Naar alle waarschijnlijkheid is de akte gemaakt op een Caligraph-1, een product van de American Writer Machine Co. “Het apparaat van Malling-Hansen werkte met speciaal papier, smal en lichtgewicht, en kon niet overweg met US-Legal formaat”, schrijft Paul.
De machine staat afgebeeld in een krantenadvertentie uit het eind van de 19e eeuw. Wel een heel verschil met de PC's van tegenwoordig!
3 opmerkingen:
Dag Richard,
Wat een interessant documentje is dat! Blijkbaar was de Amerikaanse ambtenaar die de akte opmaakte ook de Nederlandse taal machtig, wat te zien is als je de afbeelding horizontaal spiegelt. Ik kon de tekst niet woord voor woord lezen maar het viel me gewoon op.
"It outlives them all," zegt de advertentie van de machine waarop gewerkt werd. Profetische woorden!
Ja, de akte van volmacht is in het Nederlands, maar ik denk dat de volmachtgevers dat eerst hebben opgeschreven en dat het bij de Notary is overgetypt. De 'ij' werd door de typist(e) gezien als 'y' en dus lees je woorden als bygestaan, eindelyk en daarby. Ook de achternaam van de echtgenoot werd geschreven als "Van Steenwyk".
In de VS was er geen lange traditie van handgeschreven aktes en greep men iedere moderne uitvinding - als die nuttig was - met beide handen aan. Zodat ik na 120 jaar dit juweeltje kon vinden.
Dat is een duidelijke en aannemelijke uitleg, dank je wel.
Een reactie posten