De Sont Tolregisters - 2

In mijn speurtocht naar de belevenissen van mijn voorvader Harmen Pietreszoon Swafelstock, schipper, kom ik terecht bij de Tolregisters van de Sont. De Sont is de nauwe doorvaart tussen Denemarken en Zweden en de Deense koningen hieven tol van ieder schip dat van die doorvaart gebruik maakte. Wie niet betaalde kon rekenen op een regen van kogels.
Wie wel betaalde diende op te geven waar hij woonde, waar hij vandaan kwam en waar de reis naar toe ging. Die gegevens werden keurig opgeschreven in dikke boeken, de zogeheten Tolregisters. Deze registers worden allemaal gedigitaliseerd, maar het duurt nog even voordat dat reuzewerk af is. Tot die tijd zullen geïnteresseerden zelf moeten zien dat ze de akten ontcijferen.
Bij het lezen van oude stukken helpt het enorm, als je de vaste onderdelen, de zogeheten formules, kent. Die geven houvast bij het lezen. Uit het notariaat kennen we formules zoals "Op huijden den...", "bij den Hove van Holland en Westfriesland geadmitteerd, te .... residerende" en zo voort. In de Tolregisters hebben we soortgelijke vaste constructies, zoals deze:


Daar staat: komb fra Rotterdam med-
ballast vill til Narva

Vertaald: komt van Rotterdam met
ballast wil naar Narva

De schepen die naar de Oostzee toe voeren, hadden doorgaans weinig goeden aan boord, en om te voorkomen dat het schip moeilijk hanteerbaar was, werd ballast aan boord genomen. Die werd dan op de plaats van bestemming gelost.

Voor andere zaken dan ballast moest betaald worden, waar ook weer in ruime mate gebruik werd gemaakt van steeds terugkerende bewoordingen en symbolen, zie:



Hier staat:
Fp 2 Dr ofwel fyrpenge 2 [rigs]Daler = vuurtorengeld 2 rijksdaalders
Lastp 1/2 Dr 6 Sk ofwel Lastpenge 1/2 Dr 6Sk = ladingsbelasting een halve rijksdaalder en 6 Skillinge.

Er gingen 16 Skillinge in een Mark en 6 Marken in een Rigsdaler, in die tijd.