19 augustus 2008

Öresund Toldpenge - 1683

I have a new puzzle to solve, regarding my ancestor Harmen Swafelstock. He returned from the Baltic Sea, and carried a lot of cargo with him for which he had to pay toll. In total he had to pay 8 Rigsdaler and he continued his voyage to La Rochelle in France. Here is the entry in the Toldregister:



And this is my transcription of the text:

No 410

Harmen Pietersz Swafelstock
Aff flielandt, komb fra Antw[erpen] [tack Inger]
med 10 oxhoftt vin - 2 oxhoftt Edich [tack Gijs, Richard, Inger]
1/2 tønde Rossin, 1/2 tønde Corender [tack Inger, August]
1/2 fad schwitscher (=plum) - 4 Læster prunelle [tack Inger]
800 Lb Rafinade 2 fatger Candisirop [tack Inger, August]
philersgeves***), effter nu Certi-
fication, dat: den 25 majo 1683
fig Lad 4 lastor Sild a q[vart] Dr - 2 Dr
for 300 Dr Toback a 2 1/2 ort? - 1 1/2 Dr 18 Sk[illinge]

för lastpenge 4 Dr [Daler]
will till Rewall fyrpenge 4 Dr [Daler] [tack Inger]
Sum[m]a - 8 Dr [Daler]


***) Inger: could it be schwensch-goeds [from Sweden?]

Remember, the text is in Danish from the 17th century and there are surprising differences with modern day Dansk.

Translation in Dutch:
No 410

Harmen Pietersz Swafelstock
van Vlieland, komt van Antw[erpen]
met 10 oxhoofd wijn - 2 oxhoofd Edik
1/2 ton rozijnen - 1/2 ton krenten
1/2 vat pruimen - 4 Lasten pruimedanten
800 pond geraffinerde suiker 2 vaatjes Kandijsiroop
philersgeves***, na nieuwe Certi-
ficatie, datum: den 25 mei 1683
fig Lad 4 lasten haring? a q[vart] (=0,25) Dr - 2 Dr
for 300 Dr tabak a 2 1/2 ort - 1 1/2 dr 18 Sk

voor ladingsbelasting 4 Dr [Daler]
vaart naar Rewall vuurtorengeld 4 Dr [Daler]
Sum[m]a - 8 Dr [Daler]

It seems that Harmen came TO the Baltic in stead of FROM, as I first thought. He carried wine, a produce of France and not from the Baltic countries, and that supports the direction TO the Baltic.


* Edited 07 times

07 augustus 2008

De Sont Tolregisters - 2

In mijn speurtocht naar de belevenissen van mijn voorvader Harmen Pietreszoon Swafelstock, schipper, kom ik terecht bij de Tolregisters van de Sont. De Sont is de nauwe doorvaart tussen Denemarken en Zweden en de Deense koningen hieven tol van ieder schip dat van die doorvaart gebruik maakte. Wie niet betaalde kon rekenen op een regen van kogels.
Wie wel betaalde diende op te geven waar hij woonde, waar hij vandaan kwam en waar de reis naar toe ging. Die gegevens werden keurig opgeschreven in dikke boeken, de zogeheten Tolregisters. Deze registers worden allemaal gedigitaliseerd, maar het duurt nog even voordat dat reuzewerk af is. Tot die tijd zullen geïnteresseerden zelf moeten zien dat ze de akten ontcijferen.
Bij het lezen van oude stukken helpt het enorm, als je de vaste onderdelen, de zogeheten formules, kent. Die geven houvast bij het lezen. Uit het notariaat kennen we formules zoals "Op huijden den...", "bij den Hove van Holland en Westfriesland geadmitteerd, te .... residerende" en zo voort. In de Tolregisters hebben we soortgelijke vaste constructies, zoals deze:


Daar staat: komb fra Rotterdam med-
ballast vill til Narva

Vertaald: komt van Rotterdam met
ballast wil naar Narva

De schepen die naar de Oostzee toe voeren, hadden doorgaans weinig goeden aan boord, en om te voorkomen dat het schip moeilijk hanteerbaar was, werd ballast aan boord genomen. Die werd dan op de plaats van bestemming gelost.

Voor andere zaken dan ballast moest betaald worden, waar ook weer in ruime mate gebruik werd gemaakt van steeds terugkerende bewoordingen en symbolen, zie:



Hier staat:
Fp 2 Dr ofwel fyrpenge 2 [rigs]Daler = vuurtorengeld 2 rijksdaalders
Lastp 1/2 Dr 6 Sk ofwel Lastpenge 1/2 Dr 6Sk = ladingsbelasting een halve rijksdaalder en 6 Skillinge.

Er gingen 16 Skillinge in een Mark en 6 Marken in een Rigsdaler, in die tijd.