Uitstapje naar Berlijn (2)

Zoals beloofd hier het vervolg van mijn Duitse avontuur. Waar je in Nederland af en toe nog moet vragen of je een digitale camera mee naar binnen mag nemen, is het in Berlijn heel eenvoudig. Het antwoord luidt al bij voorbaat "Nein". Eten, drinken, camera's en telefoons mogen niet mee naar binnen, maar worden opgeborgen in de kluisjes. Toevallig hebben die kluisjes in Berlijn precies dezelfde vorm als de kluisjes in het archief in Heusden, maar dit ter zijde.

Toen alles eenmaal was opgeborgen, kon er gezocht gaan worden. Het Evangelisches Zentral Archiv in Berlijn (kortweg EZAB) heeft microfiches van onder anderen de Mormonen over de regio Oost-Pruisen. Zoals dat met microfiches gaat, is de kwaliteit wisselend. Soms moet je echt zitten turen om nog iets te kunnen onderscheiden.

Bij het doopboek van Fischhausen zat ik wel even heel vreemd te kijken. Een mooi boek, daar niet van, maar er stond geen enkele datum in. Alleen een jaartal aan de top van de pagina. Een doopboek zonder data? Het leek me stug en na het doorploegen van een aantal bladzijden begon ik toch een patroon te zien. Wat bleek? Er werd geteld volgens de aloude Christelijke naamgeving van de zondagen in het jaar. Bijvoorbeeld Dom. III p Epi, wat staat voor Dominica III post Epiphania. In gewone taal betekent dat de derde zondag na Epiphanie (Driekoningen). Zo heeft elke zondag in het jaar een eigen benaming. Allemaal leuk en aardig, maar hoe weet je nou welke zondag er wordt bedoeld? Driekoningen valt altijd op dezelfde dag (6 januari), maar er zijn ook wisselende dagen, denk alleen maar aan Pasen. Paaszondag valt elk jaar op een andere datum. Gelukkig is er internet en via de Yahoo!-discussiegroep over Ost-Preussen kreeg ik de URL van een site waar allerlei kalenderberekeningen kunnen worden uitgevoerd. Een perfect stukje gereedschap, vind ik.

Een gegevensberg mèt index

Vorig jaar heb ik mij de DVD van de NGV aangeschaft, met daarop de 60 jaargangen van het blad Gens Nostra. Het zoekplezier werd een beetje vergald, doordat op de disk geen index-file was opgenomen. Daarom moest voor elke zoekactie de hele serie PDF's worden doorgelopen, een klusje dat al snel een half uurtje in beslag kon nemen. En dan wist je nog niet eens of er inderdaad iets bruikbaars was gevonden. Was dat wel het geval en wilde je het na een paar dagen nog een keertje opzoeken (uiteraard vergeet je op zo'n moment om op te schrijven waar de interessante passage precies stond) dan moest de hele zoekmolen weer gaan draaien.

Niet echt lekker werken dus. Edoch... het loont om af en toe eens op internet te snuffelen, want zo vond ik op het weblog van Gijs Hesselink een link naar een index voor de DVD van de NVG. Een bult van een bestand (98,6 megabyte en dan nog in gezipte vorm ook), maar het werkt wel. Het doorzoeken van alle 60 jaargangen kost nu niet meer dan een minuutje.

Uitstapje naar Berlijn (1)

We mogen echt heel blij zijn met de archieven in Nederland, die gratis toegankelijk zijn en waar je niet van te voren een plaatsje hoeft te bespreken. Ik praat uit ervaring, aangezien ik net terug ben uit Berlijn. Het stedentripje werd gecombineerd met een bezoek aan het Evangelisches Zentral Archiv Berlin, kortweg EZAB. Dat archief ligt middenin het vroegere Oost-Berlijn en je moet van te voren een plekje aan een leesapparaat reserveren. Op de website van het archief wordt aangeraden om ruim van te voren een aanvraag te doen. Twee of drie maanden is helemaal geen gekke termijn. Ik heb mijn aanvraag voor vorige week (19 april) al ingediend op 29 januari! Bij binnenkomst moet je een uitgebreid formulier ondertekenen evenals een verklaring dat het opzoekwerk louter en alleen voor eigen gebruik is. Daarna moet nog een bedrag van 7 euro entree worden betaald en dan ligt de schatkamer voor je open. DTB-boeken op microfiche van Berlijn/Brandenburg alsmede Oost-Pruisen. Hoe het mij daar verging, daar vertel ik over in een volgend bericht.

Het grote nut van redundantie (2)

Redundantie, ik schreef het al eerder, maakt het mogelijk om verschillende bronnen als aanvulling op elkaar te gebruiken. Een mooi voorbeeld is mijn onderzoekje naar Adam Klis, de broer van mijn voorvader Abraham Keijzer uit Zaandam. Aangezien Abraham in 1811 een andere achternaam heeft gekozen heet onze familietak dus geen Klis maar Keijzer, maar dat is een heel ander verhaal.
Adam dus. Hij kreeg met zijn echtgenote Aaltje Appel vier kinderen, te weten Jan (1798), Hermina (1800), Saartje (1802) en Lijsbeth (1803). Van de middelste twee heb ik veel gegevens gevonden, Jan en Lijsbeth bleven onbekend. Wel vond ik een inschrijving uit september 1808 in het begraafboek, dat een kind van Adam Klis was overleden. Geen enkele vermelding of het een jongetje of meisje was, dus kon ik niets anders doen dan een aantekening maken van 'een' overlijden.

De inschrijving van het overlijden vond ik een paar jaar geleden en ik moet zeggen dat ik tegenwoordig wat gehaaider ben. Niet meer ophouden bij een raadseltje, maar verder graven. Dus heb ik, toen ik toch weer eens in archief Zaanstad was, ook het impostregister erbij gehaald. Kijken bij september 1808 en ja hoor, het raadseltje is opgelost. Klik op de foto hiernaast om mijn verrassing te delen.

Wethouder Hekking is in beeld

Vorige week vrijdag, de laatste dag dat het Gemeentearchief in Amsterdam open was, brak je bijna je nek over cameramensen, fotografen en schrijvende pers. En archiefbezoekers natuurlijk, die handig tussen alle obstakels aan het doorlaveren waren. Na een tijdje merk je de camera's niet eens meer, en kan de aandacht helemaal opgaan in het onderzoek.

Vandaag was ik in het archief Zaanstad en daar kreeg ik te horen dat ik mooi op de TV heen en weer had gelopen. "Meteen te herkennen hoor, bekend gezicht", zo luidde het. Dat moest dus in het item over het Gemeentarchief Amsterdam in het RTV-Nieuws zijn geweest. Gelukkig heeft RTV-NH een website waar je uitzendingen die je hebt gemist nog een keer kunt bekijken. Heb ik meteen maar gedaan en ja hoor, ik loop gedurende 2,4 seconden door het beeld. Zie bijgaande foto.