Best wel een beetje jaloers - 2

 Zoals gezegd, voor 1826 kon je het vergeten om een foto aan te treffen van wie dan ook, de fotografie was nog niet uitgevonden. De schilderkunst was er echter wel en je moest maar net mazzel hebben dat een voorouder zich had laten vereeuwigen. Er schijnt een voorvader te zijn afgebeeld op een gezelschap hoogwaardigheidsbekleders van de Saaihal in Amsterdam, maar dat is niet bewezen.

Aan de andere kant van de familie is er nu wel een bewijs, geleverd door Eveline Sint Nicolaas, senior conservator Geschiedenis/Senior curator History bij het Rijksmuseum. Zij heeft uit de nagelaten papieren van schilder John Greenwood kunnen achterhalen wie een bepaalde kapitein op een schilderij was.

Het verslag van die zoektocht is gepubliceerd in het bulletin van het Rijksmuseum 

Het blijkt te gaan om een schilderij uit 1760, van mijn directe voorvader Dirk Simonsz uit Zaandam, kapitein op Suriname. Zijn naam komt voor op een lijst van schilder Greenwood, met daarachter een bedrag van 0 guldens. Waarschijnlijk heeft hij zijn overtocht met het schip van Simonsz (van Suriname naar Amsterdam) betaald met dat schilderij. Het werk is lange tijd in de familie Simonsz gebleven, zonder dat men enig idee had wie er op stond. Eind vorige eeuw kwam het schilderij terecht in de collectie van het Rijksmuseum.

Dirk Simonsz staat afgebeeld met een kaart (met daarop een deel van de kustlijn van Suriname) en een telescoop. Acht jaar later leed hij in een vliegende storm schipbreuk op de kust voor Cayenne, in het naburige Frans Guyana

Best wel een beetje jaloers

 In de periode voor 1826 (het jaar waarin Niepce voor het eerst een fotografische afbeelding maakte) was er alleen een mogelijkheid tot een portret als je een bevriende kunstschilder had. Of een ouder, zoals de schilder Frans Hals, die twee van zijn kinderen op het canvas heeft vastgelegd. Of op een houten paneeltje, dat kan natuurlijk ook. Dat zag er zo uit:

Gewone mensen hadden het nakijken, zij bezaten geen geld om een portret van zich te laten schilderen. Voor het aankleden van een familiegeschiedenis tasten we dus doorgaans in het duister.

De situatie werd ietsjes beter in de loop van de 19e eeuw, hoewel ook toen het laten maken van een foto een zeer dure aangelegenheid was. Alleen mensen die een fotograaf in de familie hadden of een persoon met heel veel geld konden vereeuwigd worden.

Daarover een volgende aflevering meer