23 oktober 2014

Wat gebeurde er op 23 oktober 1944?

23 oktober 1944


De inwoners van Hilversum werden die dag ruw gewekt. Heel vroeg in de ochtend ging het luchtalarm af, om na enige tijd plotseling weer op te houden. De doodse stilte daarna werd onderbroken door schreeuwende Duitse soldaten, die alle mannen tussen de 17 en 50 jaar uit hun huis sleurden en met geweld richting het sportpark dirigeerden. Daar moesten ze zich registreren en volgde een tocht naar Amersfoort. Eenmaal in Amersfoort werden ze ondergebracht in het Polizeiliches Durchganglager (PDL), een concentratiekamp. Uit de boekhouding van dat kamp weten we dat er die dag vier groepen binnenkwamen vanuit de 'Aktion Hilversum', zoals de razzia eufemistisch werd genoemd.



22 oktober 2014

Wat gebeurde er op zondag 22 oktober 1944?

22 oktober 1944
Een kalme zondag, zeker als je het vergelijkt met de daaropvolgende maandag. Dat was de dag dat aanzienlijk meer dan 3000 mannen uit Hilversum uit hun huis werden gejaagd om graafwerk te gaan doen voor de bezetter...

De ondergrondse pers kwam met wijze raad binnen.

21 oktober 2014

Wat gebeurde er op 21 oktober 1944?

21 oktober 1944
Het was een zaterdag en het was bovendien tamelijk warm voor de tijd van het jaar. Uit gegevens van het KNMI blijkt, dat de gemiddelde temperatuur in De Bilt 15,1 graden was. Het regende die dag ook een beetje, maar dat mocht eigenlijk geen naam hebben. Deze zaterdag was een rustige afsluiting van de week, waarbij de ondergrondse pers zich bezighield met bespiegelingen:

19 oktober 2014

Wat gebeurde er op 19 oktober 1944?

19 oktober 1944
De regering Londen moest haast lijdzaam toezien wat er in Nederland gebeurde. Via de ondergrondse pers werd wel geprobeerd om de inwoners goede raad te geven, maar het is de vraag of die raad wel werd geaccepteerd.

18 oktober 2014

Wat gebeurde er op 18 oktober 1944?

18 oktober 1944
Van allerlei kanten werd gewaarschuwd voor plannen van de Duitsers. Er zouden - zo dacht men - nog meer razzia's volgen. Mannen in de bedreigde leeftijd werd geadviseerd om niet in te gaan op de bevelen en zich waar mogelijk te verstoppen.

17 oktober 2014

Wat gebeurde er op 17 oktober 1944?

17 oktober 1944
Dagblad De Gooi- en Eemlander, dat keurig aan het handje van de bezetter liep, bracht het jankverhaal dat een van de grootste soldaten van Duitsland was overleden. Het ging om Rommel, die door Hitler was gedwongen om zelfmoord te plegen. Maar dat wist bijna niemand. Het publiek kreeg slechts een tranentrekker voor ogen. Na de mislukte aanslag (20 juli) op Hitler werd hij na onderzoek door de Gestapo van medeplichtigheid verdacht, omdat zijn naam door de samenzweerders was genoemd.


15 oktober 2014

Wat gebeurde er op 15 oktober 1944?


15 oktober 1944
Met de jongste razzia's nog vers in het geheugen weten de makers van ondergrondse bladen niet veel ander nieuws meer te brengen. Er leeft best spanning in het land, alleen blijft die toch onderhuids zitten. Het Zaans Nieuws bracht wat neutraal nieuws over de situatie in Nederland.


Maar elders in het land werd verslag gedaan van felle gevechten buiten ons eigen landje. Zoals te zien is in AGD, een ondergronds krantje dat werd verspried in Amsterdam:

12 oktober 2014

Wat gebeurde er 70 jaar geleden?

Na de operatie Market Garden was het resultaat dat de bezetter plotseling werd geconfronteerd met een front in het door hen bezette gebied. De Geallieerden hadden een deel van Nederland heroverd, met name het deel onder de grote rivieren. Die rivieren werden een natuurlijke frontlijn en aan de bezette kant moesten in allerijl versterkingen worden aangelegd.
Dat gingen de Duitsers natuurlijk niet zelf doen, de Nederlanders mochten dat karweitje opknappen. Om aan de benodigde mankracht te komen werd een beproefd middel ingezet: de razzia. Het recept was simpel, grendel een stad of dorp helemaal af, laat de sirenes van het luchtalarm afgaan en ga vervolgens de huizen langs gewapend met handgranaten en mitrailleurs. Kijk in elk huis of er mannen aanwezig zijn en sleep ze naar buiten. Wordt er niet snel genoeg opengedaan? Gooi dan een handgranaat tegen de voordeur aan.
Het Oranje-bulletin van 10 oktober beschrijft de eerste van de nieuwe serie razzia's:


Een dag later wist de ondergrondse pers te melden dat een grote groep Duitse agenten naar de hoofdstad was gekomen, met de bedoeling om daar ook een razzia te houden. Het Zaans Nieuws bracht het nieuws als volgt onder de aandacht:


Vrij Nederland gaf zelfs een speciaal bulletin uit, waarin de bevolking van Amsterdam werd gewaarschuwd en waarin meteen een verslag werd gegeven van de zaken die zich in de afgelopen dagen hadden afgespeeld.


En Amsterdam bleek inderdaad het toneel te zijn van een grootscheepse razzia, zo is te lezen in de ondergrondse pers van 12 oktober 1944.

03 oktober 2014

Wat gebeurde er op 4 oktober 1944?

4 oktober 1944
O ja, te midden van de hoeveelheid ondergrondse bladen had je er ook nog een paar boven de grond, die een vrolijk teutoons geluid lieten horen. Zoals deze stoorzender, die duidelijk wilde maken dat het wel genoeg was met die oorlog. Geen idee wie hier allemaal intrapten, overigens.

02 oktober 2014

Wat gebeurde er op 2 oktober 1944?

2 oktober 1944
Naarmate de oorlog blijft doorgaan worden sommige zaken steeds schaarser. Stencilinkt, bijvoorbeeld, maar zeker ook papier. De makers van ondergrondse bladen hebben dan ook veel moeite om met een beperkt aantal vellen papier een grote groep mensen te bereiken. Remedie: spreek de lezer meteen aan, en zorgt dat hij of zij het nieuws leest en de drager ervan daarna zo snel mogelijk doorgeeft.


Terwijl dagblad De Gooi- en Eemlander (stevig onder de vleugels van de bezetter) niet verder komt dan de melding dat er "sporadisch nog gevechten in Nederland plaatsvinden". Daarentegen wordt fel van leer getrokken tegen mensen die wat hout uit het bos halen om toch nog wat warmte te kunnen krijgen en eventueel een schamel potje koken op hun houtkacheltje.